โรคออทิสติก

ออทิสติก  (Autistic)  หรือที่รู้จักกันในชื่อกลุ่มอาการออทิสติก (Autism Spectrum Disorders: ASD) คือ ภาวะระบบประสาททำงานซับซ้อน ผู้ที่เป็นออทิสติกจะมีความสามารถเกี่ยวกับการปฏิสัมพันธ์กับผู้คนในสังคม พัฒนาการทางภาษา และทักษะการสื่อสารด้อยกว่าคนปกติ ทั้งนี้ ผู้ป่วยออทิสติกมักมีพฤติกรรมทำอะไรเหมือนเดิมซ้ำ ๆ เช่น โยนของไปมา สะบัดมือซ้ำ ๆ หรือชอบพูดเลียนแบบ โดยอาการอาจรุนแรงหรือไม่รุนแรงก็ได้ เพราะผู้ป่วยออทิสติกแต่ละคนมีปัญหาและความรุนแรงที่แตกต่างกัน

อาการของออทิสติก เด็กที่ป่วยเป็นออทิสติกจะแสดงทักษะการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น รวมถึงมีพฤติกรรมทั่วไป ดังนี้

·        ทักษะด้านการเข้าสังคม

–    เด็กออทิสติกจะมีปัญหาด้านการสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้คนรอบข้าง คล้ายกับว่าอยู่ตัวคนเดียวในโลก โดยลักษณะการเข้าสังคมของเด็กออทิสติกจะมีลักษณะดังต่อไปนี้

–    ไม่สังสรรค์หรือแสดงความคิดเห็นใดๆ เพื่อแลกเปลี่ยนพูดคุยกับผู้อื่น

–    ไม่เล่นหรือแบ่งปันของเล่นกับเด็กอื่น รวมทั้งไม่รู้วิธีเล่นกับผู้อื่น

–    ไม่เข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของผู้ที่คุยด้วย

–    ขาดการสร้างสัมพันธภาพกับผู้คนรอบข้าง

·        ทักษะด้านการสื่อสาร

–    เด็กออทิสติกจะไม่สามารถสื่อสารผ่านการพูด อ่าน เขียน หรือเข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นสื่อสารได้ บางครั้งเด็กอาจลืมถ้อยคำหรือทักษะอื่น ๆ ซึ่งเด็กจะแสดงปัญหาด้านการสื่อสาร ดังนี้

–    ไม่เข้าใจการสื่อสารด้วยภาษาท่าทาง เช่น ชี้นิ้ว โบกมือ

–    ขาดความรู้เรื่องทิศทาง

–    ไม่สามารถแปลสัญลักษณ์และเรียนรู้ภาษาได้ช้า

–    อ่านออกแต่ไม่เข้าใจความหมายของคำ หรือที่เรียกว่าความบกพร่องทางการเรียนรู้ด้านคำพูด (Hyperlexia)

–    นอกจากนี้ เด็กอาจพูดเลียนแบบซ้ำไปซ้ำมาซึ่งเป็นอาการพูดเลียน (Echolalia) พูดคุยโต้ตอบเป็นเพลง อาละวาดเพื่อแสดงความไม่พอใจ และไม่สามารถสื่อสารเพื่อบอกความต้องการของตัวเองได้

·        พฤติกรรมทั่วไป เด็กออทิสติก มักแสดงพฤติกรรมต่อไปนี้

–    ไม่สามารถทำกิจกรรมที่มีลำดับขั้นตอนหลายอย่าง หรือเปลี่ยนไปทำกิจกรรมอื่นได้ยาก

–    โบกมือไปมา ทุบตี หรือกลอกตาไปมา

–    หัวเสียง่าย

–    ชอบอาหารเป็นบางอย่าง

–    แสดงความสนใจสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพียงอย่างเดียว เช่น เล่นของเล่นแค่ส่วนใดส่วนหนึ่งของของเล่นนั้น หรือเอาแต่พูดเฉพาะเรื่องที่ตัวเองชอบ

·        สาเหตุของออทิสติก

ปัจจุบันยังไม่มีการระบุสาเหตุหรือปัจจัยที่ก่อให้เกิดออทิสติกอย่างเป็นทางการ เบื้องต้นสันนิษฐานว่าโรคนี้เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของยีน บางรายอาจเสี่ยงเป็นออทิสติกได้สูงหากบุคคลในครอบครัวมีประวัติป่วยเป็นออทิสติก อย่างไรก็ตาม ยังปรากฏเด็กออทิสติกอีกหลายรายที่บุคคลในครอบครัวไม่ได้มีปัญหาดังกล่าว

ทั้งนี้ งานวิจัยบางเรื่องได้ทำการศึกษาและแสดงให้เห็นว่าหากพ่อแม่มีอายุมากทั้งคู่หรือมีช่วงอายุห่างจากลูกตัวเองมาก เด็กที่เกิดออกมาก็จะเสี่ยงเป็นออทิสติก โดยผลการศึกษาดังกล่าวเป็นเพียงแนวโน้มที่จะเกิดขึ้น นอกจากนี้ยังมีความเป็นไปได้อื่น ๆ ที่อาจทำให้เด็กเสี่ยงเป็นออทิสติก ไม่ว่าจะเป็นการใช้สารเสพติดขณะตั้งครรภ์อย่างการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ใช้ยาต้านอาการชัก หรือป่วยเป็นโรคเบาหวานและโรคอ้วน ในบางราย การติดเชื้อหัดเยอรมันหรือป่วยเป็นฟีนิลคีโตนูเรียแล้วไม่ได้รับการรักษานั้น อาจเกี่ยวข้องกับอาการออทิสติกในเด็ก

ที่สำคัญ แม้จะมีการกล่าวว่าการฉีดวัคซีนเสริมภูมิต้านทานโรคต่าง ๆ จะก่อให้เกิดอาการออทิสติกในเด็ก แต่ก็ยังไม่มีหลักฐานทางการแพทย์ที่พิสูจน์ให้เห็นอย่างชัดเจนว่าวัคซีนทำให้เด็กเป็นออทิสติกได้

การบำบัดอาการออทิสติก ตั้งแต่กระตุ้นพัฒนาการเด็ก ปรับพฤติกรรม และเสริมสร้างด้านการเรียนรู้ มีขั้นตอนดังนี้

·        การกระตุ้นพัฒนาการเด็ก การกระตุ้นพัฒนาการของเด็กนั้นมีหลายขั้นตอน ประกอบด้วย การกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้งห้า การจับมือเด็กให้ทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเอง การหันตามเสียงเรียก และการสอนให้รู้จักตัวเองและบุคคลในครอบครัว โดยการกระตุ้นพัฒนาการเด็กนั้นจะช่วยให้เด็กมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคลในครอบครัวเป็นอันดับแรก โดยวิธีกระตุ้นพัฒนาการเด็กต่าง ๆ มีรายละเอียด ดังนี้

·        การกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้งห้า พ่อแม่ควรเล่นกับลูกอย่างการอุ้มเด็ก กอด เล่นปูไต่ หรือจั๊กจี้มือ โดยทำเช่นนี้ซ้ำ ๆ ทุกวัน เพื่อให้เด็กซึมซับความอบอุ่นและคุ้นเคยจากพ่อแม่และสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับคนในครอบครัว จากนั้นจะฝึกให้เด็กสบตา กระซิบเรียกชื่อเด็กข้างหูด้วยเสียงของคนที่ใกล้ชิดเด็ก เพื่อกระตุ้นทักษะการเข้าสังคมและการสื่อความหมาย และสอนให้เด็กเรียนรู้ความแตกต่างของกลิ่นและรสของอาหาร โดยเริ่มจากสิ่งที่เด็กชอบกิน ให้เด็กเรียกชื่ออาหารและความรู้สึกหลังจากได้ชิมและดมไปทีละอย่าง

·        การจับมือเด็กให้ทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเอง วิธีนี้จะเริ่มจากจับมือเด็กให้หัดทำกิจกรรมต่าง ๆ ที่ต้องการทำด้วยตัวเอง โดยจะช่วยให้เด็กเกิดความมั่นใจมากขึ้น เนื่องจากเด็กออทิสติกชี้บอกความต้องการของตัวเองไม่ได้ และมักจับมือของคนอื่นให้ช่วยทำแทน

·        การหันตามเสียงเรียก วิธีนี้จะสอนให้เด็กหันตามเสียงที่เรียกชื่อตัวเอง ช่วยให้เด็กสื่อความหมายได้และมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นมากขึ้น

·        การสอนให้รู้จักตัวเองและบุคคลในครอบครัว วิธีนี้จะสอนเด็กให้รู้จักชื่อตัวเอง และบุคคลในครอบครัวว่าเป็นใครบ้าง เพื่อช่วยแยกความแตกต่างของแต่ละคนที่เด็กอยู่ร่วมภายในครอบครัว

·        การฝึกกิจวัตรประจำวัน เริ่มต้นต้องสอนให้เด็กรู้จักของใช้ต่าง ๆ ก่อน จากนั้นจึงสอนให้เด็กทำความสะอาดร่างกายแต่ละส่วน โดยสอนไปทีละขั้น สำหรับการฝึกขับถ่ายนั้น เริ่มจากเลิกใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูปและเปลี่ยนกางเกงเมื่อขับถ่ายออกมา ทั้งนี้เพื่อให้เด็กได้สัมผัสความสกปรกจากการขับถ่ายเลอะเทอะ ผู้ปกครองต้องสังเกตว่าเด็กมักขับถ่ายตอนไหน แล้วค่อยฝึกเด็กในตอนนั้น โดยใช้คำง่าย ๆ อย่าง “อึ” หรือ “ฉี่” ในการสอน ส่วนการสอนให้เด็กแต่งตัวควรใช้เสื้อผ้าที่ทำจากผ้ายืด เพราะทำให้เด็กสวมใส่ได้ง่าย เป็นการสร้างแรงจูงใจให้เด็กอยากแต่งตัวเอง นอกจากนี้ควรสอนให้เด็กใช้ช้อนตักอาหาร เนื่องจากเด็กออทิสติกมักใช้มือหยิบอาหารเข้าปาก

·        การเล่นและรับรู้อารมณ์ ผู้สอนควรให้เด็กที่พูดไม่ได้สื่อสารด้วยท่าทางก่อน และสอนให้เด็กรู้จักแยกแยะสีหน้าอารมณ์ในแบบต่าง ๆ เพื่อให้เด็กเข้าใจความรู้สึกของผู้คนมากขึ้น ที่สำคัญควรฝึกให้เด็กเล่นของเล่น เพราะเมื่อเด็กเล่นของเล่นเป็น ก็จะช่วยให้มีปฏิสัมพันธ์กับสังคมภายนอกและปรับอารมณ์ให้ดีขึ้นด้วยอรรถบำบัด (Speech Therapy) ผู้เชี่ยวชาญด้านการแก้ไขการพูดจะสอนให้เด็กเปล่งเสียงและพูดออกมา โดยอรรถบำบัดจะช่วยให้เด็กเรียนรู็ภาษาและสื่อสารกับผู้อื่นได้

·        พฤติกรรมบำบัด (Behavior Therapy) เด็กออทิสติกจะได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่มีปัญหาของตนให้กลับมาเป็นปกติ สามารถปฏิบัติตัวได้อย่างเหมาะสม ซึ่งจะช่วยให้เด็กเข้าใจกฎเกณฑ์และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้

·        ดนตรีบำบัด (Music Therapy) ครูฝึกสอนจะใช้ดนตรีเข้ามาบำบัดร่วมด้วย ทำให้เด็กผ่อนคลาย ไม่รู้สึกกลัวหรือกังวล รวมทั้งกระตุ้นประสาทสัมผัสด้านการฟัง จนเปล่งเสียงและเคลื่อนไหวร่างกายตามจังหวะดนตรี โดยดนตรีบำบัดจะช่วยลดพฤติกรรมก้าวร้าวและเสริมสร้างทักษะการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น

·        การควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย เด็กออทิสติกจะได้รับการฝึกควบคุมการเคลื่อนไหวร่างกายของตัวเองได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

·        การทำนิวโรฟีดแบค (Neurofeedback) เด็กจะเรียนรู้วิธีฝึกบำบัดตัวเองด้วยเครื่องเฮโมเอ็นเซปฟาโลแกรม (Hemoencephalogram: HEG) ซึ่งแสดงผลผ่านจอคอมพิวเตอร์ในรูปแบบกระบวนการป้อนกลับ (Feedback) ช่วยให้เด็กมีสมาธิและตั้งใจในการบำบัด

·        การเรียนรู้ด้านวิชาการ เด็กออทิสติกที่มีความฉลาดทางสติปัญญาต่ำกว่า 70 ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์เฉลี่ย ต้องเข้ารับการศึกษาแบบการศึกษาพิเศษ โดยจัดหลักสูตรที่เหมาะกับแต่ละคนโดยเฉพาะ และเน้นวิชาสายอาชีพเป็นหลัก

·        การบำบัดด้วยยา การใช้ยาบำบัดนั้นจะพิจารณาตามอาการของเด็กแต่ละคน เพื่อช่วยลดพฤติกรรมไม่พึงประสงค์และทำให้การทำพฤติกรรมบำบัดทำได้ง่ายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ภาวะแทรกซ้อนของออทิสติก  เด็กออทิสติกจะเกิดอาการอันเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรค ดังนี้

·        ปัญหาเกี่ยวกับประสาทสัมผัส เด็กออทิสติกจะมีระบบประสาทสัมผัสที่อ่อนไหวได้ง่าย โดยจะมีปฏิกิริยาตอบโต้สิ่งเร้ารอบตัวที่มากกว่าเด็กทั่วไป เช่น รู้สึกกลัวหรืออารมณ์แปรปรวนได้ง่ายเมื่อได้ยินเสียงดังหรือฟ้าแลบ ในทางตรงข้าม เด็กอาจไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้าเหล่านั้นเลย เช่น ไม่แสดงอาการร้อน หนาว หรือเจ็บปวด เมื่อมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากระทบหรือทำให้เกิดอาการหรือความรู้สึกนั้น ๆ

·        อาการชัก เด็กออทิสติกมักเกิดอาการชักเป็นปกติ โดยอาการนี้จะเริ่มขึ้นในช่วงวัยเด็กหรือช่วงวัยรุ่น

·        ปัญหาสุขภาพจิต อาการออทิสติกก่อให้เกิดอาการซึมเศร้า กังวล พฤติกรรมมุทะลุ และอารมณ์แปรปรวน

·        ความผิดปกติทางจิตใจ เด็กที่ป่วยเป็นโครโมโซมเอกซ์เปราะ (Fragile X Chromosome) มีแนวโน้มที่จะพัฒนากลายเป็นอาการออทิสติก โดยภาวะโครโมโซมเอกซ์เปราะเกิดจากการติดเชื้อที่โครโมโซมเอกซ์ ซึ่งส่งผลต่อความผิดปกติทางจิตใจด้วย

·        เนื้องอก ทูเบอรัส สเคลอโรซิส (Tuberous Sclerosis) โรคที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางพันธุกรรม ถือเป็นโรคที่เกิดขึ้นได้น้อย โดยทูเบอรัส สเคลอโรซิสทำให้เกิดก้อนเนื้อนิ่ม ๆ งอกขึ้นมาที่อวัยวะและสมองของเด็ก แม้จะไม่มีสาเหตุแน่ชัดว่าเนื้องอกเกี่ยวข้องกับอาการออทิสติกอย่างไร แต่จากศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (Centers for Disease Control and Prevention) รายงานว่าเด็กออทิสติกมีอัตราการเป็นทูเบอรัส สเคลอโรซิสสูง

·        ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่มากับกลุ่มอาการออทิสติก ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมก้าวร้าว การนอนหลับและรับประทานอาหารที่ผิดปกติ และปัญหาเกี่ยวกับระบบการย่อยอาหาร

การป้องกันออทิสติก

ทางการแพทย์ยังไม่มีวิธีป้องกันออทิสติกหรือกลุ่มอาการออทิสติกไม่ให้เกิดในเด็กได้ เพราะแพทย์และนักวิจัยต่างเห็นว่าความผิดปกติของยีนที่เป็นปัจจัยสำคัญทำให้เกิดออทิสติกนั้นอยู่เหนือการควบคุมของพ่อแม่เด็ก บางรายอาจเกิดการติดเชื้อตั้งแต่เด็กอยู่ในครรภ์หากผู้เป็นแม่ได้รับสารเคมีบางอย่างเข้าไปตอนที่ตั้งท้อง ซึ่งแพทย์ก็ไม่สามารถตรวจพบได้ว่าทารกในครรภ์จะเป็นออทิสติกเมื่อคลอดออกมา อย่างไรก็ตาม พ่อแม่ต่างมีบทบาทสำคัญในการช่วยลดปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้ลูกของตนมีแนวโน้มเป็นออทิสติกลดลงได้ โดยปฏิบัติ ดังนี้

·        รักษาสุขภาพ สตรีมีครรภ์ควรฝากครรภ์และรับการตรวจสุขภาพกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอ ควรรับประทานอาหารให้ครบถ้วนตามหลักโภชนาการและออกกำลังกาย รวมทั้งรับประทานวิตามินหรืออาหารเสริมตามคำแนะนำของแพทย์

·        งดใช้ยาขณะตั้งครรภ์ ขณะตั้งครรภ์ไม่ควรรับประทานยาเอง แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากผู้เป็นแม่ต้องรับประทานยาต้านโรคชัก

·        เลี่ยงสารเสพติดทุกชนิด งดการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่ขณะตั้งครรภ์

·        ปรึกษาแพทย์เมื่อป่วย ในกรณีที่คุณแม่บางรายป่วยหรือได้รับการวินิจฉัยว่าป็นโรคแพ้กลูเตน (Celiac Disease) หรือโรคฟีนิลคีโตนูเรีย ( Phenylpyruvic Oligophrenia: PKU) ควรปรึกษาแพทย์และทำตามคำแนะนำในการรักษาอย่างเคร่งครัด

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : https://www.pobpad.com/%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%81